Deze blog wordt het beste weergegeven op een computerscherm op marthaslotgevallen.blogspot.com
In de tijd dat ik hier in Frankrijk woon hebben we al vele wijnreisjes gemaakt, naar allerlei streken in Frankrijk. We komen regelmatig in de Bordeaux-streek, maar ook dichtbij in de Cahors of in de Hérault in het zuiden. Daar waren we vaak met André, de nu bijna 90 jaar oude wijnhandelaar over wie ik al eerder eens schreef. Hij kent het hele gebied daar als zijn broekzak omdat hij er in zijn jonge jaren erg veel kwam en met hem kwamen we op plaatsen die je als gewone wijntoerist nooit gevonden zou hebben. Maar daarover misschien een andere keer.
proeflokaal
Wat mij gaandeweg opviel tijdens die reisjes was, dat veel chateaus, domaines en wijnverkopers soms erg veel aandacht aan hun proeflokaal schenken en anderen nauwelijks. Soms kom je in een kleine bedompte ruimte of een koude (in de zomer koele) grote hal waar een tafel staat en een of twee stoelen, of geen. Kaal, nauwelijks aangekleed, of juist, als het huis er wel veel werk van maakt, in een prachtige ontvangstruimte. Decoratie wordt dan dikwijls gevormd door enkele oude eiken barriques, de wijntonnen waarin de wijn rijpt. Of door werktuigen die in het verleden in de wijnbouw gebruikt werden, voor de machines op het land hun intrede deden. Ook zie je soms prachtige fotoreportages over de wijn, van bloesem tot fles. De ontvangst zelf is altijd vriendelijk en aangenaam, je bent immers een potentiële klant voor het leven!
Ergens in zo’n proeflokaal, zag ik in een hoekje ter decoratie enkele enorme flessen. Het bleken wijnflessen te zijn met grote inhoud. Maar ik had ze voorheen nog nooit gezien en al helemaal niet in de handel.
Mijn aandacht was getrokken!
Ja, en dan kijk je er naar uit, ook op andere plaatsen. Zo leerde ik dat ze in alle wijnstreken bestaan, in de vorm van de regionale fles. Er zijn ook flessen, speciaal voor champagne. Maar wat ik ook leerde was dat elke fles een naam heeft, verwijzend naar de inhoud. De grotere flessen dragen bijbelse namen. Ook die kunnen weer per streek verschillend zijn.
Voor rijping en smaakontwikkeling van de wijn op de fles geldt : hoe groter de fles, hoe beter de rijping, want naar verhouding zit er steeds minder zuurstof in de fles. Een grote fles is wel heel erg feestelijk, dus ze zijn in trek voor feesten en evenementen en in het bedrijfsleven.
Welke zijn het ? Hier komen ze, van klein naar groot. De genoemde twaalf namen komen uit Bordeaux en omgeving.
soorten en maten
De eerste, het miniflesje, 0,09 liter inhoud, heet Échantillon (monster).
De daaropvolgende is Aviation (luchtvaart) en je herkent het formaat, als je wel eens wijn gedronken hebt in een vliegtuig. Inhoud 0,185 liter.
Het flesje daarnaast is al wat gebruikelijker: je ziet ze in een restaurant ook wel op de wijnkaart staan : 0,375 liter inhoud en het flesje heet Demie (een halfje) of Fillette (meisje) vooral in de Loire streek.
De normale wijnfles heeft een inhoud van 0,75 liter en heet officieel Frontignan (een plaatsnaam in de Hérault !) ofwel Bouteille (fles). Je schenkt er, zoals bekend, ongeveer 6 glazen wijn uit.
Vervolgens de wat grotere fles, die je met regelmaat ziet : de Magnum, inhoud 1,5 liter. In het Nederlands ook Magnum, hetgeen volgens mijn Van Dale een wijnfles van 2 liter is !
Dan de Double Magnum : de dubbele Magnum heeft 3 liter inhoud. Volgens sommige informatie heet deze fles in Bordeaux Jéroboam, naar Jerobeam, de eerste koning van het bijbelse Israël en opvolger van koning Salomon. Maar andere bestrijden de naamgeving.
We komen aan bij de flinke formaten : de Jéroboam van 5 liter. Dat wordt al wat lastiger om hieruit een glas te schenken. Er schijnt een tussenmaat van 4,5 liter te bestaan, maar volgens mijn informatie wordt die zelden geproduceerd : de Rehoboam, in het Nederlands Rehabeam, koning van Judea en zoon van Salomon.
Een keizerlijke fles van 6 liter is de Impériale, in de vorm van een bordeaux-fles voor rode of witte wijn. Maar ook voor 6 liter bestaat ook de Méthusalem, genoemd naar de oudste persoon die in de bijbel wordt genoemd. De Méthusalem heeft de vorm van een bourgognefles en wordt voor champagne gebruikt.
Salmanazar, een van de vijf Assyrische koningen die allen dezelfde naam hadden, wordt herdacht in de 9 liter-fles.
De Balthazar staat op nummer 3. Balthazar was een van de Drie Koningen, degene die wierook meebracht om aan te bieden aan de pasgeboren Jesus. Hiermee belanden we natuurlijk in het Nieuwe Testament. De naar Balthazar genoemde fles bevat 12 liter wijn.
Voor grotere fles van 15 liter vraag je naar een Nabuchodonozor, genoemd naar de Babylonische koning Nebukadnesar. Verdi wijdde een opera aan deze persoon: Nabucco.
De grootste (Bordeaux)fles in handelsformaat is Melchior, van 18 liter, goed voor 144 glazen, evenveel als 24 normale flessen. Melchior was ook een van de Drie Koningen en hij was het die goud meebracht.
Nog groter
Verder vond ik informatie over flessen van 20 liter, de Salomon, voor rode en witte wijn. In de Champagne-streek bevat Salomon ‘maar’ 18 liter.
Er is de Souverein, voor 25 liter wijn. Voor champagne heb je een Soeverein van 26,25 liter.
Wil je nog meer in één fles, dan zoek je een Primat ofwel Goliath, goed voor 27 liter, of 216 glazen, een gewicht van 65 kilo en een fles van 1 meter hoog. Deze flessen worden zeldzaam. Evenals de volgende.
De Melchizedec, ook wel Midas genoemd, is nog groter. Hij is goed voor maar liefst 30 liter wijn.
De absolute top is de Maximus, 130 liter. Slechts eenmalig geproduceerd, handgeblazen voor het Californische wijnhuis Beringer voor hun 2001 Cabernet Sauvignon. De fles werd geveild voor een goed doel. Op de foto Maximus, naast een normale fles.
 |
| herkomst foto: www.beringer.com |
Lang niet alle wijnhuizen leveren grote flessen. De flessen zelf zijn duur in aanschaf, het verlies tijdens de productie is groot. Het standaard etiket is niet bruikbaar want te klein en de inhoudsopgave klopt natuurlijk niet. De afnemersmarkt is klein. Dat is niet zo verwonderlijk. Als je spreekt over witte wijn of champagne zul je over een aangepaste koelruimte moeten beschikken. Maar ook: soms wordt er gekwalificeerd personeel ingehuurd alleen al voor het uitschenken van de wijn.
Geen kattenpis, zo’n grote fles wijn of champagne.
Onze citroenboom zal een jaar of twintig oud zijn. Hij was al behoorlijk groot toen ik in Frankrijk kwam wonen, ruim 12 jaar geleden. Inmiddels is hij ongeveer één meter dertig hoog.
